De leugen van Sinterklaas

Update op 27 januari 2023
Bij Sinterklaas p schoot, Ouders van Nature.nl

Rond Sinterklaas geniet ik net zoveel als mijn kind. Spannende en zoete herinneringen komen boven drijven. Ik doe mijn best om de beleving van mijn zoontje zo leuk mogelijk te maken door samen de schoen te zetten, de Sinterklaasoptocht te bezoeken en bedenk af en toe een leugentje om bestwil.

Hoe komen ze nou op dat dak? Past Zwarte Piet (of roetveeg, of blauwe, of stroopwafel zo je wilt) wel door de schoorsteen en hoe komt hij dan in huis? Zou hij mijn lijstje hebben gelezen en lust het paard wel kleine wortels? Het zijn vragen waarop ik creatief een antwoord bedenk. Ik vind het heerlijk te zien hoezeer zoontjelief geniet van de spanning rond Sinterklaas, zelf verhalen bedenkt en zich verheugt op de cadeaus. Maar soms voel ik me een leugenaar. En dat ben ik natuurlijk ook. Maar is dat erg?

Het sprookje van Sinterklaas

Je kunt het verhaal over Sinterklaas op twee manieren bekijken: als sprookje of als leugen. Bij kinderen tussen 3 en 6 jaar lopen fantasie en werkelijkheid door elkaar. Het is het stadium van magisch denken dat ook wel langer kan duren.

Veel besef oorzaak en gevolg heeft je kind in deze fase nog niet. Daardoor worden aan gebeurtenissen gemakkelijk verklaringen toegedicht die passen in het Sinterklaasplaatje. Inpakpapier op tafel? Dat is de inpakpiet natuurlijk vergeten! Cadeautjes in de schoen? Piet is op wonderbaarlijke wijze het huis in gekomen. En zo hoef je zelf vaak niet eens een leugentje om bestwil te bedenken.

Sinterklaas en kinderen bij open haard, ouders van nature

Sinterklaas bestaat niet

Het magisch denken kan angst veroorzaken. Sommige kinderen geloven dat Sint en Piet alles weten wat het kind doet en kunnen hier letterlijk ziek van worden. Dat – of gewoonweg niet willen liegen – is voor ouders een reden om gewoon maar te vertellen dat Sinterklaas niet bestaat. Een beslissing die door veel ouders niet wordt begrepen, zoals je in deze Viva-discussie kunt lezen.

‘Je ontneemt je kind dierbare herinneringen’, ‘Ik was zelf een kind dat niet mocht geloven en ik vond het niet leuk’ en ‘Moet jouw kind nu liegen tegen de kinderen die er wel in geloven?’ zijn enkele reacties. De meesten vinden het geloof in Sinterklaas een leugen die het kinderleven verrijkt. Zo sta ik er ook in. Gevoed door jeugdsentiment lieg ik mijn kind graag voor.

Intocht Sinterkaas, ouders van nature.nl

Een trauma door Sinterklaas

Maar eens wordt die leugen achterhaald en dat heeft een enkeling op het Viva-forum toch wel een chronisch gebrek aan vertrouwen in de mensheid opgeleverd: ‘Ik heb er echt een trauma en chronisch gebrek aan vertrouwen in de mensheid aan over gehouden hoor, toen ik erachter kwam dat ik jarenlang moedwillig voorgelogen was.’

Er zijn wetenschappers die dit onderschrijven: jarenlang liegen tegen je kind laat zijn sporen na.

Hoe kun je dat voorkomen? Dat je kind van zijn stoel valt als je de waarheid uit de doeken doet en jou niet meer vertrouwt? Simpel: door het zelf te laten ontdekken in zijn eigen tempo.

Help bij de ontmaskering van Sinterklaas

Sinterklaas is een spel met spelregels. Een één daarvan is je kind niet moedwillig klein te houden, omdat jij dat zo leuk vind. Een kind ontwikkelt zich en is de magische periode op een gegeven moment ontgroeid. Het gaat vragen stellen als ‘waarom ligt de wortel voor het paard op het aanrecht?’of ‘Hé, hier liggen de pepernoten van Zwarte Piet!’.

Pareer vanaf een zeker moment, zo rond de 6 jaar, niet elke twijfel en vraag met een leugen. Gun je kind het zelf ontdekken van de waarheid achter het Sinterklaasfeest. Bevestig dat het kind het bij het juiste eind heeft en dat slim genoeg is om door te hebben dat zijn ouder(s) de hand hebben in het uitdelen van cadeaus en snoepgoed.

Snoepgoed Sinterklaas, ouders van Nature.nl

Geef je kind de kans zelf te ontdekken hoe het zit. Zodat het niet op een gegeven moment wordt gepest door klasgenootjes met zijn onschuld. Laat hier en daar een zakje snoep of rol cadeaupapier slingeren om het een handje te helpen bij de ontmaskering. Laat je je kind te lang in de illusie, dan wordt het op een gegeven moment steeds lastiger om uit te leggen dat het allemaal niet waar was.

Rotsvast geloof in Sinterklaas

Vermoed je dat je kind twijfelt, maar het niet durft te uiten uit angst dat het hele feest dan voorbij is? Stel het dan gerust door te vertellen dat het feest gewoon elk jaar doorgaat. Ook als je kind niet meer gelooft in Sinterklaas.

En wil of kan je kind na alle hints nóg niet geloven dat de Sint niet echt bestaat? Dan rest niets anders dan het zelf duidelijk te vertellen. Doe dit voordat de Sint aankomt in Nederland, dan kan het nieuws nog landen voor pakjesavond.

Zeg dat je een geheim gaat verklappen en vertel de geschiedenis van Sinterklaas. Zeg dat je als ouder graag meedeed aan het geheimpje, omdat je van je kind houdt en het graag wilde verrassen met cadeaus (naast de verjaardag). Dat die cadeaus gewoon doorgaan. Neem het verlies om het geloof serieus. Een kind dat serieus genomen wordt, kan beter omgaan met de rouw die bij verlies hoort en blijft jou vertrouwen.

Sinterklaas is een sprookje. Een sprookje waar ik zelf erg van genoot toen ik kind was. Ik kan me de dag dat het sprookje aan diggelen viel niet meer herinneren, maar hier staat een goed voorbeeld van hoe dat kan gaan. Niet eens een drama!

Wat doe jij? Speel je het spel zo goed mogelijk mee met leugentjes om bestwil? Of vind je eerlijkheid belangrijker en vertel je gewoon dat Sinterklaas niet bestaat? Laat het me hieronder weten!

Van een lezer kreeg ik dit prachtige (antroposofische) verhaal aangereikt over de Sint die een kind redt en daarvoor zijn leven geeft. Verdrietig, maar wel een duidelijk afscheid.

10 gedachten over “De leugen van Sinterklaas”

  1. Voor ouders/opvoeders die zoeken naar een liefdevolle manier om hun kind te vertellen over hoe het zit het Sint; check het boekje ‘Van Kind naar Sint’. Schrijfster Marlies Martens schreef het voor haar dochters. Ze wilde het eerlijke verhaal vertellen en ook de magie en de feestvreugde behouden. Het werd een boekje dat je als ouder/opvoeder samen met je kind kunt lezen. In stappen legt Marlies uit dat geven net zo leuk is als ontvangen. Geven zonder er iets voor terug te verwachten. En dat dat de les is die we van Sinterklaas kunnen leren en dat het feest daar over gaat. Meer informatie kun je vinden op vankindnaarsint.nl

  2. Ik heb van mijn moeder te horen gekregen dat hij niet bestond, nadat mijn lerares te luid zei; ‘Ssstt kinderen, niet zeggen, sommige kinderen weten dat nog niet.’
    Toen ik vroeg of ik echt bestond, vroeg mijn moeder altijd; ‘Wat denk je zelf?’ en ik zei dan; ‘Hij bestaat.’
    Na het voorval met de juf zei ik; ‘Ik weet het niet meer’ en begon te huilen. Mijn moeder zat samen met mij aan tafel en vertelde me over de mythe van Sinterklaas. Dat Sinterklaas bestaan had (en de volledige geschiedenis erachter, met het uitdelen in de stad en kinderen vrijmaken die in de schoorsteen werkten, enz.) maar dat hij, net zoals iedereen dat wel eens doet, honderden jaren geleden doodgegaan is.
    En dat iemand toen zei; ‘Weetjewat, ik neem zijn plaats in, het feest moet doorgaan!’ Dit ging zo door en allerlei steden en landen kregen hun eigen Sinterklaas, allemaal hulpsinterklazen. En omdat iedereen wilde blijven onthouden hoe lief en aardig die Sinterklaas was geweest, heeft iedereen de legende in stand gehouden en zijn er altijd hulpsinterklazen opgetrommeld en hulppieten opgetrommeld. Papa en mama hebben de cadeautjes en het snoep verzorgd. Maar (belangrijk!) de liefde en de aandacht die je hebt ontvangen was heel echt.

    Bij mij was eigenlijk direct de ‘breuk’ weer hersteld en ik ben op 20 jarige leeftijd met de intocht mee gaan lopen als Piet. Geweldig om je eigen kinderheld te zijn en iedereen zo gelukkig te maken, jong en oud. Mannetjes die in de regen staan te kouwkleumen met hun rollator en dan beginnen te stralen als Piet ze een hand geeft. Ik zie de mensen zo dolgelukkig worden als je ze aanspreekt, dat valt niet te beschrijven. Alsof het innerlijke kind naar buiten komt en glimlacht, het is ontroerend mooi.

    Iemand anders die vlakbij me woont, heeft nu twee kinderen van 5 en 7 en die geloven nog. Ze mompelde laatst; ‘Nou, ik ga het ze volgend jaar gewoon vertellen, hoeven we dat gezeik over al die dure cadeaus ook niet meer te hebben. Ik ga het ze gewoon vertellen; ‘Sinterklaas bestaat niet, het is een leugen, mama en papa hebben die cadeautjes gekocht, het was allemaal een verhaaltje’ en als ik het vlak voor het slapengaan vertel, dan kunnen ze zichzelf wel in slaap huilen en scheelt dat weer een boel herrie.’
    Ik heb wanhopige pogingen gedaan om haar mijn verhaal te laten aanhoren en te vertellen over de mythe, maar ze zei; ‘Ach nee, dat onthoud ik niet.’ Ik vertelde nog over het Sinterklaasgeheim-boek, wat je in de bieb kunt lenen, met de ontknoping van het verhaal erin. Die moeite ging ze ook niet doen. Ze wilde het ‘snel afhandelen’ zei ze. Afschuwelijk. Ik heb me er een paar weken naar om gemaakt en heb het toen (zoveel mogelijk) losgelaten.

    Ik wens voor iedereen de mogelijkheid om Sinterklaas op dezelfde manier te blijven ervaren als ik dat doe. En al die mensen die bij de intocht staan. Mannen van 50 die verlegen met hun voeten schuifelen als piet ze een zakje pepernoten aanbied, een vrouw die nerveus giechelt als Piet haar sjaal mooi vind en zelfs een groep van 5 volwassenen die middenin een (schijnbaar formele, met allerlei stapels papier en mappen) vergadering de ramen opengooiden en in het raamkozijn zaten te zwaaien.
    Een paar minuten later zaten ze alle vijf op de vensterbank, op de knieen, van pepernoten te knabbelen, terwijl ze ons kauwend vroegen hoe de intocht verlopen was. De mannen allemaal in pak, de vrouw met een zwarte jurk, hoge hakken en champagne in de hand. Iedereen ademloos aan het luisteren, ik wou dat ik er een foto van had, het was echt magisch.
    Wie anders dan Sint en Piet kunnen iedereen zo zorgeloos en ontspannen vermaken met een verhaal, tijdens stortregen, tijdens vergaderingen, tijdens eenzame dagen en tijdens donkere nachten. Ik ben blij dat de magie voor mij in ere hersteld is. En dat ik ervoor mag zorgen dat dat bij andere mensen ook gebeurd.

    1. Nou zeg, wat een prachtig verhaal Emma! Best triest hoe weinig sommige ouders zich kunnen verplaatsen in hun kinderen. Wat beschrijf je de reacties van de omstanders trouwens goed 🙂 En wat heeft jouw moeder dat mooi verteld, liefdevol. Geweldig dat jij de magie nog beleeft en laat beleven, hartverwarmend. Ik heb weer zin in Sinterklaas, jij ook?

  3. Ik heb als kind erg geleden toen ik door had dat Sinterklaas niet bestond. Ik heb daar als kind veel last van gehad. Ik was nog niet eens boos op mijn ouders (zal wel het loyaliteitsconflict zijn), maar ik was zo bang dat ik nooit meer cadeaus zou krijgen, dat ik twee jaar lang heb gedaan alsof ik nog geloofde in sinterklaas. Mijn ouders zullen echt wel door hebben gehad dat ik niet meer geloofde, maar ik was als kind alleen in mijn gedachten voor jarenlang en heb gespeeld alsof ik nog geloofde, dat is echt heel zwaar als kindje van 7 jaar. ik weet als de dag van vandaag nog steeds dat ik dit verschrikkelijk vond.
    Zijn er nog andere rare culturele feesten over de wereld, die liegen tegen kinderen? Ik heb het dan niet over de kerstman, als ik daar aan denk, dat is ook al zo ridicul. Maar goed dat is niet onze cultuur dus dan kun je dat zien als iets raars….

    1. Hoi Esther, bedankt voor je reactie. Wat een nare ervaring voor je! Het is natuurlijk verschillend hoe kinderen reageren op de onthulling van de waarheid en ik geloof zeker dat er kinderen zijn die zich enorm bedrogen voelen. Dat is voor mij ook de essentie van natuurlijk en empathisch ouderschap: kijk naar je kind en stem het verhaal daar op af. Niet gemakkelijk, want het is zoals je zegt ook cultuur en je maakt als ouders deel uit van een gemeenschap met bepaalde tradities. Iets anders is dat je een kind misschien ook wel zo’n tijdelijk sprookje gunt. Waardoor wel het dilemma volgt: hoe vertel je de waarheid?

      In diverse culturen worden allerlei onware verhalen verteld, maar meestal geloven de ouders daar zelf ook nog in. Dan betreft het niet per se een feest.

      Maar zo zie je maar, het is echt per kind verschillend hoe het erop reageert. En door ouders ook niet altijd te voorspellen denk ik. Ook al kennen ze hun kind goed.
      Had je er met andere kinderen geen contact over?

  4. Wij hebben 4 kinderen in de leeftijd van 8 jaar, tweeling van 3 jaar en onze jongste is 2 jaar. Wij laten onze kinderen geloven dat sinterklaas en zwarte piet bestaat. Ze vinden allemaal geweldig en spannend.
    Nu onze oudste 8 jaar werd en nog steeds geloofde, hebben we voordat hij in het land kwam gevraagd wat ze nog geloofde,hoe ze erover dacht. Toen heb ik uitgelegd dat het allemaal niet echt is, en toen ik vertelde dat wij ook de schoencadeautjes in de schoen doen was haar reactie : oh mam heb ik dat speelgoed telefoontje van jou gehad, oh dank je mam dank je.. Vond ik zo’n leuke reactie.

    Ze komen er vanzelf achter hoe het zit, maar ik zat bij onze oudste toch op een leeftijd dat ik niet meer tegen haar ga liegen.. En ik denk als we onze jongste 3 zouden vertellen dat hij niet bestaat ze het niet eens snappen.

    1. Ouders van Nature

      Op jonge leeftijd geloven ze er bijna als vanzelf in. Ik denk dat die magie juist heel waardevol is voor kinderen. Wat een leuke reactie inderdaad van je dochter Elize! Goed dat jullie het haar hebben verteld, uiteindelijk zijn ze groot genoeg voor ‘de waarheid’. 😉

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Winkelwagen
Don`t copy text!
Scroll naar boven